Διατροφικές Οδηγίες σε Ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη

Μοιράσου το:

Η Διατροφική θεραπεία αποτελεί ένα καθοριστικό και αναντικατάστατο κομμάτι στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του ΣΔ. Για το λόγο αυτό τα άτομα που έχουν προ-διαβήτη ή διαβήτη πρέπει να λαμβάνουν εξατομικευμένες διατροφικές οδηγίες και διαιτολόγιο για την επίτευξη των στόχων της θεραπείας, που πρέπει να παρέχονται από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.

Η έγκαιρη και συστηματική διατροφική θεραπεία του διαβήτη μπορεί να οδηγήσει τόσο σε εξοικονόμηση πόρων και κόστους όσο και στη βελτίωση των αποτελεσμάτων της θεραπείας, όπως και στη μείωση της HbA1c.

Η διατροφική θεραπεία αποσκοπεί στη διατήρηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα και στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης υπογλυκαιμιών. Συμβάλλει δε στη πρόληψη ή την επιβράδυνση ανεπιθύμητων επιπλοκών, στη μείωση του κινδύνου για στεφανιαία νόσου, μέσω της μείωσης λιπιδίων στο αίμα και της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης και μέσω της απαιτούμενης απώλειας βάρους.

Σύσταση διαιτολογίου

Κατά τη σύσταση του διαιτολογίου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στοιχεία που αφορούν την ηλικία, τις ενεργειακές ανάγκες και τα σωματομετρικά στοιχεία του ατόμου, το επίπεδο της σωματικής του δραστηριότητας, το είδος της θεραπείας (αντιδιαβητικά δισκία, είδος ινσουλίνης, συνοδά νοσήματα π.χ. νεφρική ανεπάρκεια).

Με βάση αυτά τα στοιχεία το διαιτολόγιο θα πρέπει να παρέχει μια σχετικά υψηλή αναλογία υδατανθράκων, με μειωμένα τα σάκχαρα και αυξημένους του σύνθετους (φυτικές ίνες) και αναλογικά λιγότερο λίπος, με έμφαση στα μονοακόρεστα και περιορισμένη ποσότητα κορεσμένων λιπαρών οξέων (από ζωικές τροφές).

Επίσης θα πρέπει να μην είναι υπερβολικά πλούσιο σε πρωτεΐνες και να είναι χαμηλό σε αλάτι. Η ποσοστιαία ανάλυση των μακροθρεπτικών συστατικών του προτεινόμενου διαιτολογίου πρέπει να βασίζεται στην εξατομικευμένη αξιολόγηση των διατροφικών προτύπων, των προτιμήσεων και των μεταβολικών στόχων.

Τέλος ο αριθμός των γευμάτων και η αναγκαιότητα για ενδιάμεσα γευματίδια (σνακς) καθορίζεται από τις συνολικές ενεργειακές ανάγκες ου ατόμου, τον τρόπο ζωής και το είδος της θεραπευτικής αγωγής (μείγματα ή εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλίνης).

Διατροφικές οδηγίες

Από τους περισσότερους οργανισμούς συστήνεται ο διαβητικός να έχει ένα Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) που να κινείται ανάμεσα στο 18,5-25 kg/m2. Aν είναι υπέρβαρος (ΔΜΣ >25kg/m2) συστήνεται να χάσει βάρος, ακολουθώντας μια σωστή δίαιτα και όχι μια αυστηρά υποθερμιδική δίαιτα, με όχι λιγότερους από 130 γραμμάρια υδατάνθρακες.

Για τους υπέρβαρους ή παχύσαρκους ενηλίκους με διαβήτη (ΣΔ τύπου 2), συστήνεται ένα διαιτολόγιο που να μειώνει την πρόσληψη ενέργειας, διατηρώντας όμως την υγιεινή κατανάλωση και να προωθεί την σταδιακή απώλεια βάρους. Η μέτρια απώλεια βάρους έχει φανεί πως παρέχει κλινικά οφέλη ( βελτιωμένη γλυκαιμία, πίεση αίματος και λιπίδια).

Για να επιτευχθεί η μέτρια απώλεια βάρους, πρέπει να συστήνονται παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής που να σχετίζονται με την διατροφική θεραπεία και την αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς, μέσα από την τήρηση ενός συγκεκριμένου διαιτολογίου και την ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότηταςστην καθημερινότητά του.

Η προσπάθεια για απώλεια βάρους είναι πολύ σημαντική για την καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη, αφού σε υπέρβαρους διαβητικούς η ευαισθησία στην ινσουλίνη είναι μειωμένη και είναι πιο δύσκολος ο γλυκαιμικός έλεγχος.

Η απώλεια βάρους συστήνεται να γίνει μέσα από την αλλαγή του τρόπου ζωής, μέσω εκπαίδευσης,μειωμένης ενεργειακής πρόσληψης κατά 500-1000 kcal ημερησίως,μειωμένης πρόσληψης λίπους και μέσω τακτικής άσκησης

Πρέπει να γίνεται σύσταση για απώλεια τουλάχιστον του 10% του αρχικού βάρους στα υπέρβαρα διαβητικά άτομα, μέσω της μειωμένης θερμιδικής πρόσληψης και της αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης ώστε να πετύχουν μια ιδανική τιμή για το ΔΜΣ.

Υδατάνθρακες (σάκχαρα και φυτικές ίνες): Οι υδατάνθρακες πρέπει να καλύπτουν στη δίαιτα του διαβήτη κατά μέσο όρο το 45-60% του συνόλου της ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας. Η συνολική ποσότητα αυτών είναι σημαντικότερη από την ποιότητά τους. Τροφές όπως δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά και ημίπαχα γαλακτοκομικά πρέπει κυρίως να καταναλώνονται.

Η πρόσληψη υδατανθράκων από λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια και ημίπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα θα πρέπει να προτιμάται από την πρόσληψη υδατανθράκων από άλλες πηγές, ιδιαίτερα εκείνων που περιέχουν πρόσθετα λιπαρά, σάκχαρα και νάτριο (αλάτι).

Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να καταναλώνουν υψηλό ποσό φυτικών ινών, ενώ θα πρέπει να προτιμούν τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και περιορισμένη περιεκτικότητα σε απλούς υδατάνθρακες. Μια δίαιτα υψηλή σε φυτικές ίνες μειώνει τα ημερήσια επίπεδα γλυκόζης αίματος, τα μεταγευματικά σάκχαρα και κατά συνέπεια και την HbA1c.

Τέλος τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να περιορίζουν ή να αποφεύγουν την κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών για τη μείωση του κινδύνου αύξησης του σωματικού βάρους και για την επιδείνωση του καρδιομεταβολικού κινδύνου.

Η πρωτεΐνη στη δίαιτα του διαβήτη: H υπερβολική κατανάλωση πρωτεϊνών αυξάνει την αποβολή λευκώματος στα ούρα (μικρολευκωματινουρία) και γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγεται. Σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 και ενδείξεις εγκατεστημένης νεφροπάθειας συστήνουμε 0,8- 1,0 g/kg φυσιολογικού σωματικού βάρους, ενώ για την αρχόμενη νεφροπάθεια δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις. Οι συστάσεις από τους μεγάλους οργανισμούς για την πρωτεΐνη είναι 10-20%, σε περίπτωση μικροαλβουμινουριας: 0,8-1,0 g/kg, σε εκδηλωμένη νεφροπάθεια: 0,8g/kg. Πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση μεγάλων μερίδων πρωτεϊνικών τροφών, εις βάρος των υδατανθράκων, αλλά ποτέ η πρόσληψη λευκώματος δε θα πρέπει να είναι μικρότερη από 0,6 g/kg.

Διαιτητικό Λίπος: Η συνολική πρόσληψη δεν θα πρέπει να ξεπερνάει το 35%, με τα μονοακόρεστα να κυριαρχούν με ποσοστό 10-20%, δεδομένου ότι η ποιότητα του λίπους είναι σημαντικότερη της ποσότητάς του στο τελικό διαιτολόγιο.

Είναι σημαντικό να μειωθεί η κατανάλωση κορεσμένου (ζωικού) λίπους από τροφές όπως: κρέας, πλήρες γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα και η κατανάλωση των κορεσμένων και τρανς λιπαρών στο 10% της ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας ( η πρόσληψη πρέπει να μειωθεί <8%, όταν υπάρχουν υψηλά επίπεδα LDL. Για τα πολυακόρεστα λίπη, υπάρχει σύσταση για 10%, ενώ τα ω-3 λιπαρά οξέα και ω-3 λινολενικό οξύ συνιστώνται για τα άτομα με διαβήτη, λόγω των ευεργετικών τους επιπτώσεων στις λιποπρωτεΐνες και την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων.

Βιταμίνες και Αντιοξειδωτικά: Πρέπει να ενθαρρύνουμε τα άτομα με ΣΔ να καταναλώνουν φυσικές τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά, όπως καροτενοειδή, βιταμίνη C, φλαβονοειδή, πολυφαινόλες, τοκοφερόλες, προστατεύουν από καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ είναι καλύτερα να λαμβάνονται από την καθημερινή φυσική τροφή και λιγότερο από συμπληρώματα.

Αλάτι στη δίαιτα: Προτείνεται η μείωση του προστιθέμενου αλατιού στο μαγείρεμα και η αποφυγή των επεξεργασμένων έτοιμων τροφών. Οι συστάσεις για το αλάτι είναι: Nacl<6γραμμάρια ανά ημέρα για τα άτομα με διαβήτη, χωρίς υπέρταση, για άτομα με υπέρταση 2,4 γραμμάρια ανά ημέρα.

Αλκοόλ: Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλης συστήνεται σε επίπεδα έως 10 γραμ./ημ. για τις γυναίκες και έως 20 γραμ./ημ. για τους άνδρες, ή αλλιώς 1 μερίδα για τις γυναίκες και 2-3 για τους άνδρες. Ειδικά για τα ινσουλινοεξαρτώμενα άτομα πρέπει να καταναλώνεται πάντα με συνοδεία φαγητού για αποφυγή υπογλυκαιμιών. Αν πρόκειται για υπέρβαρα διαβητικά άτομα, για υπερτασικά ή υπέρ- τριγλυκεριδαιμικά άτομα, συστήνεται η αποφυγή κατανάλωσης οινοπνεύματος, αφού προσφέρει «κενές» θερμίδες που επιβαρύνουν το σωματικό βάρος και αυξάνουν το ενεργειακό περιεχόμενο του διαιτολογίου.

Γκιόκα Μαρία

Ειδικός Παθολόγος - Διαβητολόγος

Κανακάρη 95-97 & Κολοκοτρώνη, Πάτρα

Τηλέφωνο: 2610-272382, 6938265082